na tafi yāwọ da dērę, na žī mačīži šina yīn fūči číkin čiawa sábadā albása ya zi. Dómi mačīžī kadán ya čiso mútum sai ka šā kūnūn albása da yawa si sāka zufa, doǹ wónan mu saši da dere.

Dómi anabāda māganī ga māsučīwo? don káda su mútu? Kadán mútuā ta záka ko su bāda māganī nán dúka, ba ši da añfāni.

Kadán hánči suna múrdāka, ka šā kyānwa kādan ka ži dáma. Yarīniā ba wó̟ni čīwo garāta ba saí hakori su ke wó̟halsāta.

Dómi mútānēn India suna káššewa fárufáru mútāné? Suna tamáha su samú albérka kadán su yi háka? Mútané Mahamadu ba su da albérka hal ábadā kadán suna yìn háka. Ba su saní ba kámadā žāsu gérta dúniā; kadán suna yìn háka suna tamáha la kyaú? Alla ba ši sõsu ba.

Šān tāba māgani da tuārī. Dómi túnda na ki šan taba ban zi dadi ba, don háka ina só̟ én šā kumá, kọ šina bāni lāfiā. Dādaí tuārī ba ši kámāni ba da fări, saí báyān ga kī šān tāba.

53. Anfānīn karé da sāniā.

The Use of Dogs and Cows.

Kadán dere ya yi īna žīn karnūka suna yin hápši sunka hána máni kwāna. Mine anfanīn kare si ke? Anfānīn karé šina da yawa. Kadán

akoi karé číkin gídānka bārāṇ ba ši īya šíga; kadán ya síga sina yin hápši ši tāšiēka, ka daúki sánda ka fita da dere, ka gewoye báyān dākinka ✨ dúka, anfānīn karé ke nán. Nabiú, kadán ka tafí číkin dāži ši kan káma máka nāma, ka kan daúka ka káššeši, ka fura wūta, ka fárde žīkīn nāma nán dúka, ka fida yāyān číki dúka ka gássāsu, ka čī. Kadán ka dawoyo číkin gida da mūrna.

Naúku abú daía ne karé ya ki. Kadán ka zámna kúsa da wuta kana yi géngéda da kwāna, kadán haninka ya tába wūta kadán ka zoši ya záka ši kan čē, abú dúka maigídā ši kan bāni, ámmā abin nán har yanzu ba si bani ba.

Nafúdu. Kadán karěnka ya žī kana táfiā fāraūta šina yīn mūrna ya fika šina wórigi gabá garēka sina faduā kāsa, mūrnāsa ke nán.

Mine anfänin bizimi? Sai šina haïfuā yāyān šānu. Sāniā ta fīši da añfānī: tana bāka nṣnọ da maï, saídai ka bāta čiāwa da yāwa. Kadán sāniā ta bāka nono da maï, kadán ta zúfa saí ka kášše ka či, anfäninta ke nán. Amma ba ka či dúka ba. Ba mu čin kafa; ámmā anfänīnsa sína ga fárufaru mútāne, kadán ka sāyes ka kan sāmú kúrdi, kaka (g)bātas kúrdi kana sāye abínčī da su; rība da ka či da su da kafōnsa kámān ka čī sāníā kẹ nán. Minene čikin käsānku suna yi da kašši? Číkin kāsāmu kaššī ba ši da anfānī sai ga mútāné māsurākumā suna yin kumbi da ši.

Minené anfänin faricin sania? Ban saní ba anfānīnsa. Mīnēne anfānīn fātān sāniā? Anfăninsa da yawa. Kana yin tákalmi da ši, kana dúmkę wóni abú da ši, kana yin surikiā bāka da ši. Kana yin gado da ši. Minené anfānīn wūziān sāniā? Kadán dāmanā ya záka kadán akoí zábro kana kórēsu da ésgá; daía kuá kana yīn gūrumī da si (esgan dōki).

54. Zánsanče. Conversation.

Paraí ni ke. Šēkāru šida ko bokoí na rábu da ubāna na mánče Haúsa yánzu. Ba ka mánče ba, sai kana so ka gariwó̟yāta. Kana sõ mu tafi wõše yão? i, îna so, saídaí ina toro híska nán da dári. Kana so ka fíta wōše da dere? i, ina si én fita, kadan wata si ke da fari. Ina tamáha deren yão wāta ba iya fíta saí ga lọtun énda zāmu táfiā kwāna. Kadán kana žin dárī, ka tafó̟,mu yi wórigi mu sāmú zúfa, kadán bābu wúta.

Ka záka mu tafi gani abōkaimu, mu yi zánče da su, mu yi dáriā mu záka gídā. Ina só̟ én yi máka rákiā, ámmã ba na sõ én šíga číkin gídānsu. Dómi ba ka so ka šíga číkin gídānsu? Don káda su dārani.

Yão na gerta letafīna dúka, kadán mútāné su záka su ganí da kyaú. Dómi ba ka gérta nāka ba? Don na žī gāžiā. Sai ka záka, ina só̟ én tāya

máka. Kana sō ka šā rūa?

Ba na žin kīširūa.

Rua nán da sainyī ši kẹ kámān kānkára. Muna da kānkára ga garímu tana fādawa dagá Sámma. Abokīna šina só̟ ya tafi garínsu, ámmā īna žīn taúsāyi. Dōki šina so ya či čiāwa, ámmā čiāwa ya kāre.

Aikin gona da wūya, kadán ya kare da dadin čí, hákanán kuá aíkin le̟täfi, kadán ya kāre̟ da dädin kärátu.

São daía karé ya tafi ya kwanta býsa čiāwān sāniā, da sāniā ta tafó tana só̟ ta čī čiāwa karé ya hánāta. Sānia ta če ga karé: kai ba ka čin čiawa, dómi ka hánānī én čī čiāwāta? Ya če: wó, wó, ši ne, tafi tafi. Sāniā ta čē: kai ka fāye daúkān saínyi, abú ba naka ba, dómi kana hánawa? Don wónan koyaūše kadán karé ya gañí sāniā ši kan kōrēta, ámmā sāniā tana só̟ ta sõkēsa da kāfo. Kadán ya ālālēta da hápší ta kan ži tōro ta kan gúdu. Kyañwa tana bāni tōro da dere. Dómi? Sábadā kúkanta. Ámmā kaí mútum ne, dómi kana tōron kyānwa?—Suna sō mārī ga kai. Kai kana so ka mārēsu ne? Ba na iya mārānsu, don sun fini da kārifi.

55. Magána da abokin Dorugu.

Dorugu's Description of a Friend of His.

Ina sō én širia yão abú ga abokīna, sūnānsa Dāmagáši. Da ga énna ší ke? Ši ne dagá číkin

kāsa garímu. Ši nẹ yārṛ abṣkīna na gáskiā. Ši bawa ko ba bawa ba? Ši bāwa nẹ, ámmā ubāngizinsa si bérši kámān dā. Ba-haúše ne? i, bahaúše ši kẹ. Dāmagáši da Haúsāwa ne, ina sinsa kámän uwā daía; ši kuá šina sõna kwaraí. Na če, ina tamáha nī sāmēsa da rai; saí abú daía ni ke toro, káda ubangīzīnsa ya saisāsa, kọ wó̟ni abú ya sāmēsa. Kadán ka gáněši kámān dā ši kẹ ; fúskansa kyaún gáni, ši daí dan Haúsāwa ne nagáskia. Da ga wóne gari akahaïfäsa? Ban sáni ba dagá énna akahaïfāsa. Kadán ka tafí číkin gari Bornu kana sāmú īrin mútāné magána dabám dabám da yawa. Mútāné da yāwa na sáni, ámmā ba na so én aikě másu komi. Dómi? Don ina tamáha wótakila su mútu, kọ sun tafi ga wóta kāsa sun zámna čán. Ban aikẹ ba kṣmi ga ubāna, don ina ţōrọ kadán māaíkáči ya tafi ba ši sáni ba énda ši kę.

Karewa na magánan Dorugu.