VI. CONTRIBUTIONS FORWARDED TO THE AUTHOR BY THE REV. J. C. JOHN, NATIVE MINISTER AT LOKOJAH, RIVER NIGER.*

1. Dokīta Baikie ya Káfa Lokoja. Lokoja garin Anasāra da mútānēnsa aǹkáfaši da dokita Baikie.

Lokoja, the Town of the Christians and of its (Original) Inhabitants, was founded by Doctor

Baikie.

V

Wóni ba-ture akakírā da bākīn Haúsa Kurdūgi, ámma da magánan Anasāra Dokita Baikie, ši ne ya káfa gari nán. Don wónan anakírāši wóta ránā Lokoja garin Kurdūgi. Da žērigin Anasāra ya káfa číkin dūči kúsa da garín Čāba wó̟ni šēkāra mútāné da sun číkīnsa sunka sábka ga Rāba suka káfa būkōki suna sō su zámna nán, su dúka fárfarú da babáku mútāne da su kẹ číkin žirigī nán. Babán mállamīmu na Ånasāra šina tāre da su lõkáči nán. Da sunka zámna nán šēkāra daía har babán mállamin Anasāra ya yi būkṣki gōmā na kānsa da na yārānsa, šinā so ši yi māsallāči da makaranta si kōya mútānen Rāba da yāyānsu Haúsāwa, Nufawa, musulmaí da Kafraí adīnin Anasāra, wónda si ne adinin Isa Kristu kọ haínyān gáskiā

*The orthography is, with few exceptions, that of contributors.

na rain dunia da na lahira; ši ke nán wóni bafūlače, sūnānsa anačēdaši Abdul Kādēri, makāriēči, ya tafi ga sārikin Nupe lokāči nán, ya čè̟ mása, én ka beri Turawa su zámna číkin käsānka sun káre su kárbaši dagá hānūnka. Sārikin Nupe ya žī haūšin magána nán. Ši kẹ nán ya čẽ: afadá mútāné Anasāra da su kẹ Rāba, su tāši dagá nán su koma kāsa, ga kāsān Awóro, su zābi ungua da zāsu zámna. Tūrāwa kuá suka žī haūšin záněę na sārīkī, ámmā ba su da ikon gėrdamānsa, doň ši sāriki ne čikin kāsānsa, da su bāki ne; suka tāše abīnsu. Da sārīkī ya sallamēsu suka koma har ga Magangámi kwāra da Čāda, ina tamáha dokita Baikie babá na Tūrāwa ne, da babán mállamī, na Anasara si ne babán babáku mútané. Gari da ši ke Magangámin rua, wūrin da suka issa, ši ne anakira Lokoja yánzu, ámmā lṣkači nán da suka fitó dagá Rába, kúrmi ne si ke, don sariki Masaba yā čī gari. Dāā garín mútāné Awōra da Masaba ya čī šina bisa saūni da anakírā Pāti (Pāti magánan Nupe ne, Benue. 2, Bishop Crowther.

2. Šela. Proclamation at Lokoja.

Ayi sela: jia da yamma akanē, akače: ku žaúra ku žia mútānén Lokoja dúka. Dauda ya če: Agaíšēku da babā, da yāro da masugarí da baki. Bāya ga wó̟nan ya čē: agāya máku: wóta baiwa

ta gidan Dako ta tafi itače žia da sāfe ba agunēta ba, wónda ya kawota abāsi göre, ba sāta ba nē, ya yi čintuā nē. Abín da ya ce agāya máku.

3. Labārin sārān itātuā Kūka biú a Lokojā. By REV. JOHN.

The News about the Cutting down of the two Kūka Trees at Lokoja.

Wóni mútum ba-Tūre da ši kę Gunsul číkin Lokojā šina so ši gýna gídā lýsa wó̟ni saūni, ámmā mainyān itātuā Kūka biú suna wūrin da ši kẹ so ši gina gidā nán; šina só̟ asārāsu mása itātuān Kūka nán, ámmā bai sāmu wónda suna iya sārānsu. Ya aikā bāránsa si tafi ši bida mútānē da zāsu yin aíki nán. Bára nán ya tafi ya tambayi mútāne, ámmā ba kōwa da ya yírda ši haúa saūni nán béri ače ši tába itātuā nán da gātẹri, don ančē, kowa ya haúa saūni nán, kọ ši yi kúsa da itātua nán ya sido hakaúče. Musulmi da kafraí číkin Lokoja dúka sun kī.

Wóni ba-Yarube da aǹkatámbāyāsa, ya čē, nī ban či dawa da yawa ba tukuna, én tafi én sārē itātua nán, én mútu. Gunsul nán baí saní abin da zāši yi ba; ya hāwa dōkínsa, ya tafi gidān mállam Anasara ya gaya mása abin da ya farú, da abin da ši ke so. Mállam Anasara ya gāya mása, ya

234 Labārin sārān itātuā Kūka biú a Lṣkojā.

če, wónan ba abin da waya ba. Gáskia ba ka samú wonda su kẹ sārē máka itātuā nán ba? Mallam Anasara ya če mása: Mu Anasara mu sārāši máka.-(Ina so en čẽ, ko na manče én fadá máka, ba-Tūrẹ nán ya fide bárā nán dagá aíkīnsa, dōn ya čē ši Anasāra ne da šina žîn ţōrọ ši sārē itācēn Kūka, šina so ši yi mamú dáriā.)

Ši ke nán mu Anasāra munka tāru munka yi šāworā munka če da kāímu: yāñuwā, kun gáni kākā ba-Tūre nán šina sọ ši góda adīnimu číkin Lokoja tare da Musúlmi da Kafraí, su biú nán su biú nán sun ki su tába itātuā Kūka nán, én mu ba mu sārē itātuā nán ba, ši čẽ mu dúka daía ne, ši kai labārimu ga Tūre. Ši ke nán mu dúka muka gāmá bāki, munka če: da ikon Alla mu ne zāmu sārā itātuā nán. Rána nan ránā asībi nẹ, gobe ránān Lahādi zāmu māsallāči, ámmā žībi ránā Atenni mu hawa saūni nán, mu sṣma sārā itātuā nán. Da safe ránā Atenni, mu dúka muka tāru mu tāramu kọ gōmā da gātura a kāfādamu munka hāwa saūni, mútāné duka suna kállomu suna čēwa : wódanan ba su da aíki da saūni, da mútāné nán ba su da iko su yi kúsa ko su hawa wódanan, don su Anasara ne, sun če su hāwa su sārē itātuān Kūka nán. Wóni sārmāyi ya hawa sauni nán šina bída māgani, da ya sido ya tafi gidā ya sáma mahaúkači, da akakaiši ga Eko. Dúka wónan munka ži, ámma ba mu kúlla ba, munka hawa bisa

saūni. Mállami abōkin aikīna ši ne ya fara tába itače daía číkīnsu da gáterī, da mu dúka muka fāra sārē. Mun sārā har munka gāži, munka béri mu tafi gida mu čī, abínčī.

Gobe da safe munka kōma mun sõma aíki kumá. Da ba mu beri aiki ba har mun kādē itače daía. Itače nán babá ši kẹ, mu aúna gūzūnsa, kēwoyēnsa ya yi kamá tāki āšīrin da fúdu; da ya fádi dúka gari suka jî fáduānsa, sunka yi kurúruā, sunka čē: mútāné nán suna da gáskia. Mu kuá muka yi kurúruān mūrna, da ba-Ture ya amsa mu. Munka Bộ gi đã rắn và nón.

Da safe kumá munka tāši mu tafi mu fálma itāče da ya saúrā. Ámmā na mánče én fadá máka, wódānsu mútāne don toro ba su tafi kúsa go, itātuān Kūka nán, ba su saní biú nẹ su kẹ, dọn suna kúsa da žūna. Da sun gáni daía ya yi saúrā sunka čē, itačen Kūka nán da ansārēši jia, ya tāši kumá! Saí sun gáni munka kádě wónan kána suka yírda, sunka čē: mútāne ngā ba awāsa da su ba. Ši ke nán munka kāre sārān itātua Kūka biú, da su ke bisa sauni na Lokoja, da mun gōde Alla; Musulmi da Kafraí ba su da abin da zāsu čē mamú. Da mu zó̟ gídā mun tāru kumá mu tafi mu kai labari ga ba-Türe, da ši kuá ya yi mūrna ya gōde mamú; ya biāmu kúrdi zámbar dāri, ga gači. Ya kāre.